اخلاق در پژوهش:
.۱ پاکی دل و جان
پژوهشگر، کسی است که با دانش های اجمالی و مقدماتی و با صرف حوصله و بررسی، در پی کشف و بازشناسی راست و درست یک حقیقت است. و با داشتن استعداد و توانایی نوشتن، می کوشد اندیشه تازه ای را در ساحت علم و عمل، بازتاب دهد. بدین ترتیب، برخی کاستی ها را جبران کند یا راهی تازه و روشن را فراروی دیگران بگشاید.اگر اخلاق را کنترل غرایز بدانیم، این مهم برای پژوهشگران به ویژه پژوهشگران ساحت دین، بایسته تر است. او سزاوارتر از دیگران باید غرایزش را مهار کند تا حریم دیگران را از دخالت هواهای نفسانی خود حفظ کند و در گفتار و رفتار و نوشتارش از رنجش دیگران بپرهیزد. چه نازیباست که کسی با به دست گرفتن قلم که خدای عزیز بدان سوگند یاد کرده است، نتواند بر نفْس خویش بتازد و آن را رام و آرام کند.
پژوهشگران دینی باید بیش از دیگران به این باور برسند که حضور در باغ آگاهی و دست رساندن به خوشه های حقایق، جز با پاکیزگی دل و جان، ممکن نیست. دریافت دانه دانه یا مشت مشت یا دامن دامن از خوشه های حقایق، به اندازه تهذیب سرشت و روان یک پژوهنده بستگی دارد. هر کس پاک تر، ذهنْ یافت ها و دلْ یافت های او بیشتر و زلال تر خواهد بود. شرط باریافتن در اندرونی آگاهی، طهارت دل و جان است که: «لایَمَسُّه اِلاّ المُطَهَّرون؛ جز اهل طهارت به آن دست نرسانند». (واقعه: 79).گاهی که آب به قوه از چشمه جوشد و کاهی بر او افتد، آب کی گذارد که کاه به چشمه راه یابد؟هر چه یک پژوهنده، غرایز خود را با دقت و رقت بیشتری مهار کند، دریافت های ذهنی و قلبی او دقیق تر و رقیق تر خواهد بود. هر که دلش را از لغزش و بزه اخلاقی باز دارد، بی شک؛ این ترک و مراقبه بر کمیت و کیفیت معرفت او کارگر خواهد افتاد. «اتَّقُوا اللّهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللّهُ؛ از خداوند پروا کنید و خدا ـ بدین گونه ـ به شما آموزش می دهد». (بقره: 282)
پاکی درونی پژوهشگر سبب می شود وی به توفیق حقیقت یابی نزدیک تر باشد و حریم دیگران را حفظ کند.
2. تحمل نظر مخالف ادامه مطلب ...